Υπόμνημα προς Τον Επίτροπο Υγείας της ΕΕ

Προς: Επίτροπο Υγείας ΕΕ, κ. Κυπριανού
Κοιν: Επίτροπο Περιβάλλοντος ΕΕ, κ. Δήμα

Θέμα: Ποιότητα τοπικών υδάτων – έκθεση συμβαινόντων – υπόμνημα δραστηριοποίησης.

Σχετ: Επιστολή μας από 22-08-2007 μέσω e-mail
Απάντησή σας 12-09-2007 DS/kb D(2007) 1418


Οινόφυτα 18-10-2007

Αγαπητέ κ. Επίτροπε Υγείας,

Στην Ελλάδα, στην ευρύτερη περιοχή που διατρέχει ο Ασωπός ποταμός, διοικητικά σε δύο περιφέρειες (Στερεάς Ελλάδας και Αττικής), επτά καποδιστριακούς δήμους: Αυλίδας (νομός Ευβοίας), Σχηματαρίου, Τανάγρας, Οινοφύτων (νομός Βοιωτίας), Αυλώνας, Συκάμινο, Ωρωπός (νομός Αττικής)∙ συνέβη και εξακολουθεί να συμβαίνει, το γεγονός της έκθεσης των τοπικών πληθυσμών και του τοπικού ζωικού και φυτικού κεφαλαίου «σε επίδραση επικίνδυνων χημικών ουσιών». Αυτό κατά την γνώμη μας, αιτιολογημένα πιστεύουμε, έχει ιδιαίτερη σημασία ΚΑΙ από πλευράς προβλημάτων για την Δημόσια Υγεία.
Με δεδομένο ότι στις περιοχές αυτές της Νότιας Ελλάδας, βρίσκονται εγκατεστημένες και λειτουργούν «ατάκτως ερριμένες και ως έλαχε» μεγάλες βιομηχανίες παραγωγής τροφίμων, χωρίς χωροθέτηση, χωρίς υποδομές, χωρίς οποιονδήποτε έλεγχο από κρατικό μηχανισμό, τότε η υπόθεση παίρνει και την μορφή της έκθεσης στις ίδιες χημικές ουσίες Ελλήνων και ξένων καταναλωτών από τα παραγόμενα βιομηχανικώς τρόφιμα και αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα που διακινούνται στην ντόπια και διεθνή αγορά.
Η έκθεση στην επίδραση των «επικίνδυνων χημικών ουσιών» προκύπτει απ’ το γεγονός ότι τεκμηριωμένα βρέθηκε, ο ενιαίος για όλες τις γεωγραφικές περιοχές υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας ρυπασμένος από «βαριάς ρύπανσης βιομηχανικά απόβλητα».
Τα νερά αυτού του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα αποτελούν πηγή υδροδότησης των τόπων αυτών και έχουν πολλαπλές αντλήσεις χρήσεως στις περιοχές: άντληση για πόσιμο μέσω των δημοτικών δικτύων ύδρευσης, άντληση για ποτιστικό νερό καλλιεργειών στα τοπικά χωράφια (μονοκαλλιέργεια καρότου – πατάτας –κρεμμυδιού), άντληση για κτηνοτροφική χρήση και πτηνοτροφεία, άντληση για χρήση σαν κύρια υδροδότηση παραγωγής τροφίμων και αναψυκτικών. Οι γεωτρήσεις, οι αντλήσεις και η χρήσεις ύδατος σε κάθε μια αυθαίρετη και ανεξέλεγκτη γεώτρηση γίνεται κατά βούληση και πάντα με βάση τις ανάγκες του χρήστη-ιδιοκτήτη της (Δες τροπολογία ΔΥΓ2/Γ.Π./ΟΙΚ. 38295/07 Μάρτιος ΦΕΚ 630Β στην Υ2/2600/2001 ΦΕΚ 892Β 11-7-01 ΚΥΑ σε συμμόρφωση προς οδηγία 98/83/ΕΚ 3-11-98)
Η ρύπανση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα τεκμηριώθηκε με σειρές σχετικών χημικών αναλύσεων σε αναγνωρισμένο, εγκεκριμένο εργαστήριο (Γενικό Χημείο του Κράτους) και επί δειγμάτων αντλούμενου νερού στις δημοτικές εγκαταστάσεις άντλησης νερού για διανομή σε δίκτυο ποσίμου αλλά και βρύσες τελικού καταναλωτή. Η ρύπανση αυτή συνίσταται σε παρουσία ολικού χρωμίου (αλλά ταυτόχρονα) εξασθενούς χρωμίου 92%-93% της περιεκτικότητας σε ολικό χρώμιο, νιτρικά, δισθενή μόλυβδο και χλωροϊόντα, πέρα και πάνω από τις παραμετρικές τιμές που προβλέπει η κοινοτική νομοθεσία για την ποιότητα νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (οδηγία 98/83/ΕΚ ΚΥΑ Υ2/2600/2001 ΦΕΚ 892 Β 11-7-01)
Η πρώτη διερεύνηση πιθανών πηγών ρύπανσης με εξασθενές χρώμιο, δείχνει την τοπική αυθαίρετη και ανεξέλεγκτη λειτουργία πολλών βιομηχανιών (ΕΚΑ 11-01 διεργασία) επεξεργασίας μεταλλικών επιφανειών με τεχνολογία «χρωμάτωσης» και χρήση χρωμικού οξέως (εξασθενές χρώμιο) καθώς και πλειάδα βιομηχανικών μονάδων φινιριστηρίων-βαφείων υφασμάτων, χυτηρίων δευτερογενούς χύτευσης-εξέλασης αλουμινίου, χαλκού, σιδήρου βυρσοδεψείων κλπ. Η βιβλιογραφική έρευνα τεκμηριώνει ότι ποτέ ένα βαρύ μέταλλο δεν εμφανίζεται μόνο του. Ο «πιθανός κίνδυνος» για την δημόσια υγεία τεκμηριώνεται από την παρουσία βαρέων μετάλλων, όπου η συνεργιστική παρουσία τους συμπληρώνει και ενισχύει τον τοξικό τους ρόλο.
Βεβαίως ο τρόπος και ο δρόμος της ρύπανσης των υδάτων και η διασύνδεση με τις υπαρκτές πηγές προέλευσης τέτοιας ρύπανσης στους τόπους μας αντιλαμβανόμαστε ότι είναι θέμα που άπτεται της περιβαλλοντικής πολιτικής και της μη τήρησης των σχετικών οδηγιών (91/689/ΕΟΚ και του ελληνικού νόμου Η.Π. 13588/725/ΦΕΚ Β 383 28-3-2006) και τις παράνομες πρακτικές απόρριψης και διαχείρισης των ειδικών-επικινδύνων αποβλήτων, που επιτρέπει η ελληνική διοίκηση. Από αυτήν την πλευρά ανοίγεται παράλληλα θέμα προστασίας περιβάλλοντος και τεκμαίρεται η αρμοδιότητα και αναγκαιότητα παρέμβασης του επιτρόπου περιβάλλοντος κ. Δήμα για παραλήψεις της ελληνικής κυβέρνησης επί χρόνια. Καλώς λοιπόν παραπέμψατε την επιστολή μας στο γραφείο του και κοινοποιούμε και εμείς την παρούσα για συμπλήρωση των στοιχείων του φακέλου.
Όμως τρεις μήνες μετά την πρώτη τεκμηρίωση της ρύπανσης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα αυτή συνεχίζεται: τόσο η ανίχνευση των ίδιων ρυπαντών 55μg/lt – 116μg/lt εξασθενές χρώμιο όσο και η αυθαίρετη χρήση του σαν παρεχόμενο πόσιμο νερό, σαν αντλούμενο βιομηχανικής χρήσης συμπεριλαμβανομένης της αγροτοκτηνοτροφικής, σαν αντλούμενο ποτιστικό καλλιεργειών. Η προσπάθεια πληροφόρησης του κόσμου γίνεται αποκλειστικά από μη κυβερνητικούς οργανισμούς ενώ η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι Νομαρχίες, οι Περιφέρειες και η Κυβέρνηση αρκούνται σε εφησυχαστικές δηλώσεις περί ολικού χρωμίου μη αναγνωρίζοντας κίνδυνο εκ του περιεχομένου εξασθενούς χρωμίου και επιδίδονται σε παραπληροφόρηση ροκανίζοντας τον χρόνο, συνεχίζοντας παροχέτευση προς χρήση, του ακατάλληλου προϊόντος τους.
Αυτή η ιδιόμορφη «αμέλεια και παράληψη λήψης μέτρων» σε συνεχιζόμενη βάση θεωρούμε ότι εγκυμονεί πολλαπλούς κινδύνους σε βάρος της ανθρώπινης υγείας και είναι υπαρκτοί ΑΜΕΣΟΙ ΣΟΒΑΡΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ συνεχιζόμενης βιοσυσσώρευσης και δοσοεξαρτώμενης χρόνιας τουλάχιστον τοξίνωσης με εξασθενές χρώμιο, μόλυβδο και νιτρικά. Με δεδομένο μάλιστα το ότι οι βιομηχανικοί ρυπαντές του τόπου ξέρουμε ότι χρόνια τώρα λειτουργούν με την ίδια πρακτική εις βάρος του φυσικού πόρου του νερού και της υγείας των κατοίκων. Έστω και αν με χίλια βάσανα το τεκμηριώσαμε στις 4-8-2007.
Μετά ταύτα κ. Επίτροπε Υγείας,
Πιστεύουμε πως υφίσταται έδαφος και ανάγκη λήψης «μέτρων εκτάκτου ανάγκης» για την προστασία της δημόσιας υγείας με βάση την αρχή πρόληψης όσον αφορά:
1. την συνεχιζόμενη διανομή πόσιμου νερού από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα από τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις.
2. Την σαφήνεια, πληρότητα και συνέχιση της πληροφόρησης του κόσμου της πολυεθνικής και πολυπολιτισμικής μας τοπικής κοινωνίας με τους πολυπληθείς ξενόγλωσσους οικονομικούς μετανάστες εργάτες-συντοπίτες μας, που ζητά ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα και διεισδυτικότητα και δεν υπηρετείται.
3. Τα μαζικά παραγόμενα τρόφιμα και αναψυκτικά της τοπικά εγκατεστημένης βιομηχανίας και της αγροτοκτηνοτροφικής βιοτεχνία. όπου το αντλούμενο νερό (από παράνομες, μη ελεγχόμενες γεωτρήσεις ιδιοκτησίας τους) χρησιμοποιείται τοξινωμένο στην διαδικασία παραγωγής και σαν συστατικό των προϊόντων τους (εγκλειόμενο - ενσωματούμενο νερό) (οδηγία 92/52/ΕΟΚ για ασφάλεια προϊόντων και καταναλωτικών αγαθών).
Εκτιμούμε πως τέτοιο παροχετευόμενο σαν πόσιμο νερό και προϊόντα τροφής παραγόμενα με τέτοιο νερό δημιουργούν καταστάσεις τουλάχιστον ανασφάλειας στον καταναλωτή και γι’ αυτό ταιριάζει η λήψη «μέτρων ειδικών απαιτήσεων»:
- Για τους υπεύθυνους παραγωγούς: Όπως τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις για την συνέχιση διανομής αυτού του πόσιμου νερού. Τις βιομηχανίες παραγωγής τροφίμων, μεταποίησης τροφίμων make-up και συσκευασίας αναψυκτικών κλπ. Τις αγροτοπτηνοτροφικές παραγωγές (καρότο), τυποποίηση κρέατος και πουλερικών, γάλακτος και γαλακτοκομικών κλπ.
- Για επιβολή υποχρέωσης απόδειξης αξιοπιστίας παραγωγού: τόσο σε επίπεδα ελέγχων ποιότητας των προϊόντων του, όσο και σε επίπεδο αναθεώρησης των αδειών λειτουργίας τους, ως προς την χρήση νερού, με συμπλήρωση και προέγκριση (μέσω αναθεώρησης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) της προέλευσης της υδρευτικής πηγής της μονάδας τους αλλά και του τρόπου αποχέτευσης των εργοστασίων στην περιοχή, αυτών που παράγουν τρόφιμα-αναψυκτικά. Αυτή είναι και παραμένει μια «σκοτεινή σελίδα» και ορφανή από ελέγχους, καταλληλότητας χρησιμοποιούμενου νερού από μεριάς ελληνικού δημοσίου. Έτσι ως έχουν σήμερα τα πράγματα κάθε παραγωγός είναι «ελεγκτής και ελεγχόμενος» του νερού που χρησιμοποιεί με προφανή τον κίνδυνο αναξιοπιστίας στην διεξαγωγή της παραγωγής του.
- Για την δημιουργία και λειτουργία σε τοπικό επίπεδο μηχανισμών τόσο για τον αποτελεσματικό έλεγχο και την διαπίστωση της τήρησης, προϋποθέσεων και υποχρεώσεων σε σχέση με την ποιότητα αντλούμενων και χρησιμοποιούμενων υδάτων που σήμερα εξελίσσεται ανεξέλεγκτα., όσο και με τις προϋποθέσεις διαχείρισης υγρών, στερεών, αερίων λυμάτων από τις παντοειδείς επιχειρήσεις παραγωγής τροφής.
Κατά την εκτίμηση μας και από την εμπειρία του πεδίου που διαθέτουμε και την αρχή της πρόληψης που πρέπει να διέπει τις ενέργειες κάθε αρχής, όπως επίσης και την αυθαίρετη και κατάφωρη παραβίαση κάθε προσταγής της υπάρχουσας νομοθεσίας για τα νερά (ως εν προκειμένω συμβαίνει) πιστεύουμε πως υπάρχει η ανάγκη της παρέμβασής σας προκειμένου να διασφαλισθεί η λήψη βραχυπρόθεσμων μέτρων αλλά και για δράσεις μέσο-μακροπρόθεσμες.
Στόχος της ας είναι η επιβολή απαγόρευσης άντλησης και χρήσης για παραγωγή ειδών διατροφής και πόσιμο νερό, του τοξινωμένου υδροφόρου ορίζοντα για την προστασία της δημόσιας υγείας.
Σημεία εφαρμογής ας είναι τα αντλιοστάσια των τοπικών αυτοδιοικήσεων που δεν τα σφραγίζουν παρά τις υποδείξεις του Υπουργείου Υγείας, καθώς και οι αγροτοκτηνοτροφικές βιοτεχνίες μα κύρια οι μεγάλες παραγωγικές μονάδες αναψυκτικών και τροφίμων της περιοχής που παράγουν ανεξέλεγκτα με το νερό αυτό.
Θεωρούμε ότι τα ΑΜΜΕΣΑ-ΕΚΤΑΚΤΟΥ ΑΝΑΓΚΗΣ μέτρα πρέπει να διαρκέσουν μέχρι η εξουσία θετικά, συστηματικά και τεκμηριωμένα να ολοκληρώσει την «διεξοδική εκτίμηση κινδύνων» (βάση της 793/93 οδηγίας). Οπότε μετά, ίσως με βάση την πορεία των μετρήσεων και των συνδυασμένων μέτρων, είναι δυνατόν να κριθεί ότι μπορούν να ακολουθήσουν μεσο-μακροπρόθεσμα ρυθμιστικά μέτρα και στοχοθετημένες δράσεις (βάση της 91/414 οδηγίας) με σκοπό την ολόπλευρη άρση συνεπειών (βάση 76/796/ΕΟΚ οδηγίας). Αυτά είναι αναγκαίες παρεμβάσεις και πολιτικές που αγνοούνται συλλήβδην από την Ελληνική κυβέρνηση, μπροστά στο γεγονός της τοξίνωσης του νερού για κάθε χρήση μιας ολόκληρης περιοχής.
Στις προσφυγές μας αυτές κ. Επίτροπε Υγείας, λαμβάνουμε υπ’ όψιν σοβαρότατα την τεκμηριωμένη και νομοθετημένη πλέον φύση και κατηγοριοποίηση των χημικών ρυπαντών του υδροφόρου ορίζοντα, την όλη δημιουργημένη κατάσταση και τις εξελίξεις περί αυτών που ζούμε καθημερινά και την εμπειρία τριών μηνών διαχείρισης της κρίσης που προέκυψε και λειτουργείται έτσι και ως έλαχε και χωρίς πιλότο ενεργειών από την Ελληνική Κυβέρνηση.
Ειδικά το εξασθενές χρώμιο και ο δισθενής μόλυβδος που χαρακτηρίζονται πλέον από τα ειδικά παραρτήματα του REACH, 7524/8/06 Rev 8 (el) DG.C και ήδη νόμος της Ε.Ε., ως Α.Β.Τ. υλικά παράρτ. XIII, ως καρκινογόνα κατηγορία 2 παρατ. XVII προσάρτημα 2 σημείο 28 σελ 213, ως μεταλλαξιογόνα κατηγ. 2 παράρτημα XVII προσάρτημα 3 σημείο 29 σελ. 286, ως παρεμποδιστικα αναπαραγωγής παρατ. XVII προσάρτημα 5 σημείο 30 σελ 289.
Κρίνουμε συνεπώς αναγκαίο να σας επισημάνουμε, την υφιστάμενη επικινδυνότητα για την υγεία ανθρώπων-ζώων-καταναλωτών (και περιβάλλοντος φυσικά) και μέσω υμών προς την ευρωπαϊκή επιτροπή, την αγνόηση λήψης μέτρων στην βάση της πρόληψης. Η παρέμβασή σας χρειάζεται προκειμένου να συνδράμετε και να ενεργήσετε για την προστασία της Δημόσιας Υγείας.
κ. Επίτροπε Υγείας,
Πιστεύουμε με την δική σας παρέμβαση είναι δυνατόν να πετύχουμε να μας παρασχεθεί τελικά, σε εμάς και τους πολυπληθείς συντοπίτες μας και τους εργαζομένους στην περιοχή αυτή, ένα πλαίσιο «προληπτηκής φροντίδας» συνολικής που θα βοηθήσει να εμπεδωθεί, ένα αίσθημα ασφάλειας και ουσιαστικής προστασίας της υγείας μας, σαν πολίτες και καταναλωτές, από τις πολύπλευρες και συνδυασμένες επιδράσεις τέτοιων ανεξέλεγκτων ρυπαντών (πηγών ρύπανσης-βιομηχανιών) που με τους τοξικούς τους ρυπαντές τους, διαθέτοντας τους ανεξέλεγκτα και αυθαίρετα, κατάφεραν ήδη να καταστρέψουν ένα δημόσιο αγαθό όπως το νερό και να θέσουν με πολλαπλούς τρόπους και σε πολλαπλούς χώρους την υγεία μας σε κίνδυνο.
Οι συνεχιζόμενοι συνδυασμοί χρήσης των υδάτων του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα που τοξινώθηκε, ζητά συνδυασμένες παρεμβάσεις και μέτρα (κατά οδηγία 96/61 ΕΟΚ και πρόταση οδηγίας πλαίσιο για τα νερά) που θα μπορούσαμε να τα αναγάγουμε:
- Σε μέτρα με βάση τα προϊόντα
- Σε μέτρα με βάση τις διαδικασίες
- Σε μέτρα με βάση το περιβάλλον
Και ίσως ρεαλιστικότερα σε συνδυασμούς τέτοιων μέτρων μια και τα νερά και εξάλειψη της ρύπανσης τους από επικίνδυνες ουσίες επιβάλλουν τέτοιες προσεγγίσεις.
Παραμένοντας πάντα στην διάθεση σας για κάθε συμπληρωματική και διευκρινιστική πληροφορία, ευελπιστούμε για μια ουσιαστική και σύντομη στον χρόνο ανταπόκρισή σας.


Φιλικά για το ΙΤΑΠ

Αθαν. Παντέλογλου
Χημικός – Χημικός Μηχανικός
π. Ιωάννης Οικονομίδης
Εφημέριος Ενορίας Αγ. Σπυρίδωνα
Οινοφύτων Βοιωτίας